فیسبوک به عنوان بزرگترین پلتفرم شبکه اجتماعی جهان، بیستمین سالگرد تولد خود را در 4 فوریه جشن گرفت
لیلا ابراهیم زاده
دنیای پردازش آنلاین: به گزارش وال استریت ژورنال، در سال 2004، زمانی که پهنای باند جایگزین اینترنت dialup و تلفن های همراه با صفحه نمایش های رنگی رایج شد، در 4 فوریه، شبکه اجتماعی به نام فیسبوک (TheFacebook) توسط «مارک زاکربرگ» 19 ساله و هم اتاقی هایش در دانشگاه هاروارد راه اندازی شد.
فیسبوک نام خود را از کتاب راهنمای دانشجویی که در ابتدای سال تحصیلی در دانشگاه ها توزیع می شد و معمولاً به نام «فیسبوک» شناخته می شد، گرفت. طی چند سال گذشته، محبوبیت این پلتفرم افزایش یافته است و امروزه به بزرگترین شبکه اجتماعی جهان با بیش از سه میلیارد کاربر فعال ماهانه تبدیل شده است.
ایده فیسبوک از یکی از پروژه های قبلی زاکربرگ، Facemash، وب سایتی برای دانشجویان دانشگاه هاروارد برای رتبه بندی جذابیت چهره ها گرفته شد. زاکربرگ برای به دست آوردن عکس های استفاده شده در سایت، سیستم امنیتی دانشگاه را هک و بدون اجازه آنها تصاویر کارت‌های دانشجویی را کپی کرد.
این اقدام دانشگاه را بر آن داشت تا وب سایت را در چند روز پس از راه اندازی آن تعطیل کند و منجر به اقدامات انضباطی علیه زاکربرگ شد. با این حال تنها چند ماه بعد، زاکربرگ و هم اتاقی‌هایش یک سایت شبکه جدید راه‌اندازی کردند که به دانشجویان دانشگاه هاروارد اجازه می‌داد با آدرس ایمیل خود به همتایان خود متصل شوند.
این شبکه اجتماعی به موفقیت بزرگی دست یافت و به زودی به سایر دانشگاه ها در سراسر امریکا گسترش یافت. در سال اول، این پلتفرم به یک میلیون کاربر افزایش یافت و در آگوست 2005، به facebook.com تغییر نام داد.
تا پایان سال 2006، هر فرد بالای 13 سال با دسترسی به اینترنت می توانست به آن دسترسی داشته باشد. تعداد کاربران آن از 12 میلیون در سال 2006 به 50 میلیون در سال 2007 افزایش یافت و تا پایان سال 2008 به 100 میلیون نفر رسید.
در سال 2012، زمانی که فیسبوک به یک میلیارد کاربر رسید، یک عرضه‌ی اولیه عمومی برگزار کرد که ارزش شرکت را 104 میلیارد دلار اعلام کرد. فیسبوک عرضه اولیه عمومی خود را با قیمت 38 دلار برای هر سهم انجام داد و 16 میلیارد دلار جذب کرد. سهم بازار این پلتفرم از آن زمان تاکنون نزدیک به 12 برابر افزایش یافته و تا روز جمعه به حدود 474 دلار رسیده است.
در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۲۱، زاکربرگ تغییر نام تجاری Facebook, Inc به Meta Platforms را اعلام کرد. این شرکت مالک و اداره کننده فیسبوک، اینستاگرام، تردز، واتس‌اپ و سایر محصولات و خدمات است.
فیسبوک با سه میلیارد کاربر فعال ماهانه، محبوب ترین پلتفرم شبکه اجتماعی در جهان است و کاربران آن بیش از نیمی از کاربران اینترنت و بیش از یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهند. این جمعیت با 3.03 میلیارد کاربر، بیشتر از جمعیت هند (1.4 میلیارد)، چین (1.4 میلیارد) و بنگلادش (173 میلیون) است.
در سال 2023 بیشترین مخاطبان فیسبوک شامل هند (385.6 میلیون) و پس از آن ایالات متحده (188.6 میلیون)، اندونزی (136.3 میلیون)، برزیل (111.7 میلیون) و مکزیک (94.8 میلیون) بودند.
بر اساس داده های کتابخانه مرجع آنلاین دیتاپورتال، در میان کاربران جهانی فیس بوک، تعداد افراد 65 ساله و بالاتر (5.6 درصد) بیشتر از افراد 13 تا 17 ساله (4.8 درصد) است.
«دبرا آهو ویلیامسون»، تحلیلگر Insider Intelligence، که از روزهای اولیه فیس بوک را دنبال می کرد، خاطرنشان کرد که کاربران جوان این سایت رو به کاهش بوده است. او به آسوشیتدپرس گفت:
«جوانان اغلب آینده ارتباطات را شکل می دهند. منظورم این است که اساساً فیس بوک همینطور بود. جوانان به سمت آن گرایش پیدا کردند و تقریباً در هر پلتفرم اجتماعی که از زمان فیس بوک به صحنه آمده است، می بینیم که این اتفاق می افتد»
بزرگترین گروه مخاطبان فیس بوک که کمتر از یک سوم (29.9 درصد) از کل کاربران آن را تشکیل می دهد، بین 25 تا 34 سال سن دارند.
حریم خصوصی داده ها و ایمنی کاربر
فیسبوک در طول 20 سال فعالیت خود با مشکلات متعددی در خصوص حفظ حریم خصوصی داده ها و ایمنی کاربران روبرو بوده است. یکی از قابل توجه ترین مسایل در سال 2018 رخ داد، زمانی که فاش شد در اوایل سال 2014، شرکت مشاوره بریتانیایی کمبریج آنالیتیکا از اطلاعات شخصی 87 میلیون کاربر فیس بوک بدون مجوز برای ساختن پروفایل های فردی رای دهندگان در ایالات متحده استفاده کرد تا آنها را هدف قرار دهد.
زاکربرگ در اولین جلسه استماع کنگره در کاپیتول هیل، واشنگتن دی سی ظاهر شد، جایی که از او در مورد شیوه های حفظ حریم خصوصی داده های فیسبوک سؤال شد. مدیر عامل متا با پرداخت جریمه موافقت کرد و قول داد که مقررات حفظ حریم خصوصی در این پلتفرم را تقویت کند.
در 31 ژانویه 2024، زاکربرگ به همراه مدیران عامل TikTok، X و دیگر پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، از آنها خواسته شد در برابر کمیته قضایی سنای امریکا شهادت دهند. در یک نمایش نادر از اتحاد، سناتورهای جمهوری‌خواه و دموکرات، مدیران عامل شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی را در مورد اینکه چگونه شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی به اندازه کافی اقداماتی برای جلوگیری از آسیب‌هایی که پلتفرم‌هایشان به سلامت روان کودکان و نوجوانان وارد می‌کنند، انجام نداده‌اند، پاسخگو می‌دانند.
زاکربرگ از والدین قربانیان عذرخواهی کرد. او گفت:
«متاسفم برای همه چیزهایی که همه شما تجربه کرده اید. هیچ کس نباید از آنچه خانواده شما از سر گذرانده اند بگذرد. شرکت متا به سرمایه گذاری و تلاش برای حمایت از کودکان در سطح صنعت ادامه می دهد»
اما حامیان سلامت کودکان می گویند که شرکت های رسانه های اجتماعی بارها در حمایت از کودکان زیر سن قانونی شکست خورده اند. علیرغم بررسی دقیق دولت و کاهش مخاطبان جوانان، متا پنجشنبه گذشته درآمد 40.1 میلیارد دلاری و سود 14 میلیارد دلاری را برای سه ماهه چهارم سال گذشته گزارش کرد که بسیار فراتر از پیش بینی تحلیلگران است.
متا، مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های بزرگ فناوری، سرمایه‌گذاری زیادی برای تقویت قدرت محاسباتی خود برای پشتیبانی از برنامه‌های هوش مصنوعی انجام داده است.
