جیپ، متولد جنگ و آتش

«جیپ» شرکت خودروسازی امریکایی زیرمجموعه‌ای از «استلانتیس» شرکت خودروسازی چندملیتی است. از ژانویه ۲۰۱۴ در پی راه‌اندازی گروه فیات کرایسلر اتومبیلز، جیپ نیز به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از این گروه خودروسازی، فعالیت می‌کرد و اکنون در مالکیت استلانتیس است

کامران حیدری

دنیای پردازش آنلاین: «جیپ» از جمله شرکت های زیرمجموعه‌ای خودرو است که سرگذشت بسیار جالبی دارد. شاید در تمام دنیا نتوانید گروهی به وطن پرستی جیپ پیدا کنید.
این گروه، از کمک به پیروزی در جنگ جهانی دوم حیات خود را آغاز کرد و توانست به یکی از بهترین خودروسازهای امریکایی تبدیل شود.

جیپ، یکی از آن خودروسازانی است که شاید به اندازه دیگر برندها قدمت نداشته باشد، اما قطعاً یکی از تأثیرگذارترین‌ها محسوب می‌شود.

در حال حاضر، این شرکت بخشی از گروه FCA US LLC و متعلق به برند ایتالیایی-امریکایی فیات کرایسلر (Fiat Chrysler Automobiles) است.
از سال 1987، این شرکت بخش جدانشدنی کرایسلر است.

 

در واقع این زیرمجموعه نشان می‌دهد که به وجود آمدن یک «افسانه» اصلاً آسان نیست. موفقیت فعلی این گروه محبوب، بر روی خرابه‌های شکست‌های صاحبان قبلی‌اش ساخته شده، انگار که طلسم شده باشد.
بارها برای این کمپانی پیش آمده که پس از گذشت مدت زمانی، صاحبانش تغییر می‌‎کردند و از یک کمپانی به کمپانی بعدی دست به دست می‌شد.

خط تولید جیپ، خودروهای شاسی بلند را مثل کراس‌اوور و خودروهای آفرود، شامل می‌شود. البته که حضور یک مدل پیک‌آپ را در این خط تولید، نمی‌توان نادیده گرفت. در گذشته، محصولات جیپ کمی متفاوت بود و پیک‌آپ‌های دیگر، ون‌های کوچک و چند رودستر را در برمی‌گرفت.

نام جیپ از واژه (General Purpose) به معنای چندمنظوره که به اختصار به جی. پی (G.P) و در اثر تلفظ زیاد، به جیپ (Jeep) بدل شد، گرفته شده. رییس هیأت مدیره شرکت ویلیز، جو فریزر (Joseph W. Frazer)، از اوایل سال ۱۹۳۹ به دنبال ساخت خودرویی سبک برای اهداف شناسایی-نظامی بود، با آغاز جنگ جهانی دوم در سوم سپتامبر همان سال در اروپا، و پیش‌بینی درگیری ایالات متحده امریکا در این بحران، او پیگیری بیشتری نشان داد.

حاصل مذاکرات او و افسران تدارکات ارتش برای ساخت خودرویی که در میدان‌های جنگ قابل استفاده باشد، آن بود که قرار شد شرکت ویلیز نمونه اولیه را جهت بررسی آماده نماید.
در خلال پاییز همان سال شرکت ویلیز متوجه شد که شرکت بنتام نیز در این داستان، دستی دارد، سپس مدیران ویلیز متوجه شدند، که آنچه طراحان شرکت بنتام به دنبال ساخت آن بودند، مدل پیشرفته‌تری از یک موتورسیکلت جعبه بغل‌دار، بوده‌است،

خودرویی سبک و سریع با ظرفیت حمل سه نفر، درحالی‌که ویلیز به دنبال ساخت خودرویی مقاوم و زورمند، با اهداف فوق‌العاده بود. طرح اولیه خودرو با مشخصات فنی ویژه در ژوئیه ۱۹۴۰ از سوی نیروی زمینی ایالات متحده امریکا ارایه شد و از بین ۱۳۵ شرکت صنعتی که برای کار بر روی این مدل از آن ها دعوت شده بود، تنها سه شرکت پا پیش نهادند، شرکت‌های بنتام، ویلیز و فورد.

مدل اولیه موتور چهار سیلندر جیپ، در سال ۱۹۴۰ به سفارش شرکت بنتام، توسط شرکت کنتیننتال ساخته شد، اما این شرکت، بنا به دلایلی در ادامه مسیر ساخت این وسیله نقلیه، از دور رقابت کناره گرفت.
زمانی که برای ساخت نمونه اولیه این خودرو به شرکت‌های شرکت‌کننده در این مناقصه داده شده بود ۴۹ روز بود، فرصت کمی که کارها را مشکل‌تر می‌کرد؛ بنابراین ویلیز اورلند درخواست مدت زمان بیشتری را کرد تا بتواند نمونه‌اش را به اتمام برساند، درحالی‌که امید شرکت بنتام کمک گرفتن از شرکت‌های دیگر بود.

نمونه اولیه خودرویی که سپس تبدیل به نخستین جیپ نظامی یعنی ویلیس ام‌بی گردید، توسط مهندسی اهل دیترویت بنام «کارل پرابست» طراحی شد.
وی که پیش‌تر برای چندین شرکت خودروسازی کار کرده بود، توسط رییس «کمیته مشورتی پدافند ملی» ویلیام اس. نادزن، معرفی گردید.

پراپست پذیرفت که این وظیفه را بدون دریافت هیچ‌گونه حقوق و دستمزدی به‌انجام برساند. وی از ۱۷ ژوئیه ۱۹۴۰ مشغول به‌کار شد و تنها ظرف دو روز، طرح‌های اولیه خودروی مورد نظر بنتام را آماده کرد، نمونه‌ای که سپس به خودروی جیپ تبدیل گردید.

فورد و ویلیس

 

 

نخستین نمونه دست‌ساز بنتام در ۲۱ سپتامبر ۱۹۴۰ تکمیل شد. سرانجام شرکت‌های ویلیز و فورد نیز نمونه‌هایی را بر مبنای طرح‌های بنتام (که از طرف ارتش به آن ها ارایه شده بود) آماده ساختند. شرکت ویلیز در نمونه خود که کوآد (چهارگوش) نامگذاری شده بود و فورد در نمونه خود بنام پیگمی (کوتوله) هر کدام تغییراتی را به نمونه اولیه بنتام اضافه کردند.

در نهایت با توجه به وضعیت متزلزل اقتصادی و خط تولید ضعیف بنتام همچنین برتری‌های خودروی ویلیس، قرارداد ارتش به شرکت ویلیز اوورلند واگذار شد و از آنجایی‌که وزارت دفاع ایالات متحده امریکا احتیاج داشت، که شمار زیادی از این خودرو در مدت بسیار کوتاهی تولید شود، شرکت ویلیز اوورلند از دولت درخواست مجوز غیر انحصاری کرد، تا بتواند به شرکت‌های دیگر اجازه تولید خودرو بر اساس مشخصات ویلیز را اعطا نماید.

بر همین اساس، شرکت ویلیز مشخصات کامل خودروی مورد نظر خود را به شرکت فورد که در تولید سری و سامانه تولید خطی بسیار پرتوان بود ارایه کرد.
نتیجه طراحی‌های فورد بسیار به مدل اولیه شباهت داشت و اسپایسر (Spicer)، قطعات موتور هر سه کمپانی را تأمین کرد.

در نهایت از هر سه مدل 1500 دستگاه تولید شد و به طور گسترده مورد آزمایش قرار گرفت.
فورد با قرار دادن کلمه F در برخی نقاط، سعی می‌کرد طراحی جیپ را به نام خود تمام کند و محصولاتش را از دیگر طراحی‌ها متمایز کند.

در حقیقت پس از پایان جنگ، این ویلیس بود که مدل جیپ را دوباره احیا کرد و آن را وارد زندگی شهری کرد.
تولید خودرو در کارخانه‌ای در شهر تولیدو، اوهایو آغاز شد. در دوران جنگ جهانی دوم ویلیز و فورد بیش از ۷۰۰ هزار سفارش دریافت کردند، که ۶۴۰ هزار دستگاه از این خودروها را که ویلیس ام‌بی نامیده می‌شد، در شرکت ویلیز ساخته شد. نخستین مدل غیرنظامی جیپ در سال ۱۹۴۵ ساخته شد.

زندگی غیر نظامی با جیپ

جیپ مانند کودکی بود که در دوران جنگ به دنیا آمده و خلقیات ناآرامی خشنی دارد! حالا وقت آن بود که با اعمال یک سری تغییرات، برای دنیا و زندگی پس از جنگ آماده شود. ویلیس اوورلند توانست جیپ نظامی را به جیپ غیرنظامی یا همان (CJ/ Civilian Jeep) تبدیل کند.

این محصولات که در ابتدا با هدف نظامی طراحی و تولید شده بودند، نزدیک به چهل دهه و در طی نسل‌های مختلف تولید می‌شدند.
در انتها پس از گذشت این همه سال، CJ یا مدل Wrangler جایگزین شد. این محصول هم درست همان مسیر پدرش را طی می‌کند.

AMC و کرایسلر

سال 1969، کِیسر-جیپ (Kaiser-Jeep) توسط AMC خریداری شد.
برند جیپ در طول این مدت توانست در سایه AMC، حسابی پیشرفت کند اما باقی خط تولیدهای این برند، عمر چندانی نداشتند. حتی همکاری با رنو هم نتوانست AMC را نجات دهد. در سال 1987، این کمپانی توسط کرایسلر خریداری و اوضاع به نفع جیپ شد.

سه مدل برتر جیپ در بازار

جیپ YJ

این مدل از سال 1987 تا 1995 تولید شد. البته که گاهی برای داشتن چراغ‌های مربعی مورد انتقاد قرار می‌گیرد، اما اولین مدلی است که نشان Wrangler را بر سینه دارد.

Jeep Grand Cherokee

این مدل که از سال 1993 تا 1998 تولید می‌شد، دومین مدل بسیار متفاوت جیپ محسوب می‌شود.

HEMI Jeep Commander

این مدل بزرگ، طرافداران بسیار زیادی دارد. با اینکه عمر کوتاهی داشت، ولی همیشه یکی از بهترین‌های تاریخ جیپ می‌ماند.

تاریخچه مالکیت

۱۹۴۴ تا ۱۹۵۳: ویلیس
۱۹۵۳ تا ۱۹۶۴: ویلیس موتورز
۱۹۶۴ تا ۱۹۷۰: کایزر-جیپ
۱۹۷۰ تا ۱۹۸۶: امریکن موتورز
۱۹۸۶ تا کنون: رنو
۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸: کرایسلر
۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷: دایملرکرایسلر
۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹: گروه کرایسلر
۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳: فیات
۲۰۱۴ تا کنون: فیات کرایسلر اتومبیلز

ریشه نام

جیپ در اصل در زمان جنگ جهانی دوم برای ارتش امریکا طراحی و ساخته شده بود و سپس برای مصرف همگانی به بازار آمد. با اینکه بسیاری خودروها امروزه مارک اصلی جیپ را ندارند اما این نام در میان مردم به صورت نام مدل درآمده و به خودروهایی مانند لندرور دیفندر هم گاهی جیپ گفته می‌شود.

گفته می‌شود نام جیپ هم از عبارت نظامی «GP» برای این خودرو الهام گرفته شده‌است. جی پی مخفف عبارت انگلیسی «General Purpose» (استفاده عمومی) یا «Government Purpose» است. برخی این تئوری را رد می‌کنند و می‌گویند جیب برای استفاده‌های عمومی ساخته نشد و با هدف مصرفی مشخص ساخته شد. براساس تئوری دیگری، نام جیپ از یک شخصیت کارتونی به نام یوجین جیپ گرفته شده‌است که باسرعت و قدرت زیاد از روی موانع و تپه‌ها عبور می‌کرد.

مدل‌های کنونی

جیپ کامپس، گرند چروکی، رانگلر، پاتریوت، چروکی، تریل‌هاوک و خودروهای مفهومی جیپ.
جیپ از سال ۲۰۰۲ در جشنواره بیابان نوردی مواب جیپ مفهومی‌هایی را به هزاران طرفدار رانندگی آفرود معرفی می‌کند که بیشترشان مدل‌های تقویت شده با وسایل اضافی است که به‌طور جداگانه توسط «موپار»، شرکت قطعه‌سازی متعلق به گروه کرایسلر ساخته شده و جداگانه فروخته می‌شود.

فروش

در پایان سال مالی ۱۹۹۹ شمار خودروهای فروخته‌شده توسط جیپ در مجموع به 675.494 دستگاه رسید. در سال ۲۰۱۲ این رقم از مرز ۷۰۰ هزار خودرو گذر کرد و در پایان سال مالی ۲۰۱۲ شمار خودروهای به‌فروش رفته توسط جیپ، 701.626 دستگاه، اعلام شد.