در این نوشتار سعی بر آن است تا با اشاره بر موارد و آیتم هایی از هشدارهای شروع و وقوع حوادث، روش هایی که می توانند در کاهش اثرات مخرب حوادث مفید باشند ارایه شوند. لازم به توضیح است بر اساس نوع شغل نگارنده متن که به مدت 18 سال در مرکز کنترل شبکه برق آذربایجان به طور پیوسته با انواع حوادث و شرایط غیرعادی شبکه برق روبه رو بوده است، در خصوص مطالب ارایه شده نمونه های واقعی بسیاری وجود دارد که در این مختصر مجال تشریح کامل آن ها وجود ندارد
محسن برنجی
دنیای پردازش آنلاین: تمام پدیده های مخلوق خداوند جزو الزامات تداوم چرخه های حیات در جهان هستی اند و عدم تسلط و آشنایی بشر با خواص این پدیده ها و روشهای کنترل و یا مواجهه با آن ها و عدم انجام پیش بینی های لازم منجر به آسیب جانی و مالی به جوامع می گردد ، که به این نوع وقایع اصطلاحاً حادثه گفته می شود .
عبارت«حادثه خبر نمی کند» بر اساس فرهنگ تبلیغاتی صنایع بیمه به فرهنگ عمومی نیز گسترش یافته و باعث کم توجهی به هشدارها و علایم بروز یا شروع حوادث توسط انسان ها گردیده و پس از وقوع هر حادثه ای با به کار بردن عباراتی همانند «حادثه است دیگر نمی شود کاری کرد» یا «حادثه خبر نمی کند» و در مواردی عباراتی همانند «قضا و قدر» بر تداوم بی توجهی بر علایم و هشدارهای وقوع حوادث ادامه می دهیم.
در این نوشتار سعی بر آن است تا با اشاره بر موارد و آیتم هایی از هشدارهای شروع و وقوع حوادث، روش هایی که می توانند در کاهش اثرات مخرب حوادث مفید باشند ارایه شوند. لازم به توضیح است بر اساس نوع شغل نگارنده متن که به مدت 18 سال در مرکز کنترل شبکه برق آذربایجان به طور پیوسته با انواع حوادث و شرایط غیرعادی شبکه برق روبه رو بوده است، در خصوص مطالب ارایه شده نمونه های واقعی بسیاری وجود دارد که در این مختصر مجال تشریح کامل آن ها وجود ندارد.
روش های اعلام خبر وقوع حادثه را می توان به ترتیبی که در ادامه می خوانید برشمرد:
حادثه به خیر گذشت!
همه ما در زندگی روزمره ی خود همواره شاهد حوادث «به خیر گذشت» بسیاری برای خود و دیگران هستیم، که اکثراً بر اساس آموزه های دینی و اجتماعی خود با ابراز شکر و خوشحالی از کنار این حوادث به خیر گذشت عبور می کنیم تا اینکه حادثه ای با ابعاد کوچک تر و یا بسیار بزرگ تر از این حادثه به خیر گذشت گریبانگیر ما یا اطرافیانمان شود.
اصولاً بایستی پس از وقوع شرایط غیر عادی و یا حوادث، نسبت به بررسی دلایل وقوع و تبعات احتمالی که می توانست این حادثه در صورت وقوع ایجاد کند و همچنین اتخاذ تدابیر لازم به منظور جلوگیری از تکرار و یا کاهش تبعات آن در صورت وقوع اقدام نماییم.
عادت به روش های غیر ایمن در رفتارهای روزمره
با توجه به ضعفی که به دلایل مختلف در اعمال نظارت ایمنی بر فعالیت های روزمره صنایع و مشاغل در کشور ما وجود دارد ، عموماً به نوعی رفتارهای غیر ایمن در مشاغل و محافل مختلف مواجه هستیم و در برخی مواقع با ربط دادن موضوعات ایمنی با سایر موارد اقتصادی، سیاسی، دینی و غیره از اهمیت تذکرات ایمنی و اقدامات مربوط به آن به شدت کاسته می شود و در نهایت جامعه تاوان سختی برای حوادث می پردازد.
ضعف تجهیزاتی، ساختاری،پرسنلی و جایگاه واحدهای مقابله کننده با حوادث
تشخیص بسیاری از مسایل در جامعه بسیار ساده است ولی ما به دلیل تاثیرات برخی تبلیغات و ارتباط دادن آن با برخی سنن و فرهنگ های قدیمی دچار سوء تفاهماتی می شویم و در نهایت تاوان این تحلیل ها و برداشت های غیرواقعی خودمان از شرایط جامعه را پس می دهیم.
نمونه ی این موضوع در خصوص وضعیت پرسنلی و تجهیزاتی مراکز آتش نشانی کاملاً مشهود است که علی رغم اعلام های مکرر مسؤولین زحمتکش سازمان آتش نشانی در سنوات قبل مبنی بر کمبود تجهیزات مورد نیاز و همچنین سطح پایین حقوق و مزایای کارکنان این بخش و عدم توجه به هشدارهای ایمنی از طرف مشاغل و ارگان ها، به واسطه رانت های سیاسی و اقتصادی، برای ما خبر از وقوع حوادث بسیار بزرگ و ناگوار که امکان مقابله با آن ها را نخواهیم داشت، می دهد.
لازم است این موضوع که بزرگ ترین حق هر انسان که همان حق حیات است را هدف قرار داده در سرلوحه حقوق مسلم مورد درخواست مردم از مسؤولین خود قرار گیرد ودر تجمعات و در فضاهای مجازی و واقعی به طور کامل به آن پرداخته شود.
البته این انتظار بیشتر از خبرگان و نخبگان جامعه می رود تا اولویت بندی صحیحی از نیازهای مردم در سرلوحه اهداف و برنامه های خود داشته باشند.
و یا در مواردی اخباری مبنی بر غیر ایمن بودن برخی خودروها ارایه می شود.
این موضوع خبر از حوادث و مرگ ومیرهای مربوط به این نوع خودرو در جاده ها را می دهد و لازم است،کلیه اهرم هایی که می تواند نسبت به تغییر وضعیت این خودروها مؤثر باشند وارد عمل شوند. این اهرم ها می تواند تحریم خرید توسط مردم، عدم شماره گذاری، عدم تحویل سوخت، محدود نمودن سرعت و غیره … باشد، تا تولید کنندگان خودرو را به صورت جدی به بهبود شرایط ایمنی خودرو وادار کنند.
علایم و هشدارهای ایمنی و اطلاع رسانی
وجود علایم و هشدارهای ایمنی و اطلاع رسانی در جاده ها و ساختمان ها و خیابان ها و سایر مکان ها، خبر از وقوع حوادثی برای ما و یا سایرین در صورت عدم رعایت پیام این علایم به ما می دهند.
بایستی در مواجهه با این علایم به این نکته توجه نماییم که نصب این علامت در این مکان علاوه بر هزینه های سخت افزاری تهیه و نصب، هزینه های جانی و مالی غیرقابل جبران را هم داشته و به طور کلی تدوین استانداردهایی که در نصب این علایم و هشدارها مورد تصویب و اجرا قرار می گیرند پس از وقوع حوادث ناگوار برای انسان ها و تحلیل دلایل و روش های مقابله با آن ها بوده و عدم توجه به این علایم در واقع محروم کردن خود از رشد و پیشرفت دانش بشری است.
چنین فردی شایستگی زندگی در جامعه کنونی را نخواهد داشت، چراکه این عدم شایستگی را با ایجاد حوادث برای خود و دیگران به اثبات می رساند.
با توجه به اینکه در روزهای پیش روی آغاز تعطیلات نوروزی، مسافرت ها و ترافیک شدید در جاده ها قرار داریم و از طرفی با لحاظ شرایط غیر ایمن و غیر استاندارد جاده ها، خودروها و فرهنگ غلط رانندگی در برخی از رانندگان، بایستی برخوردهایی بسیار جدی تر از جرایم نقدی با متخلفین و سهل انگاران قوانین و مقررات رانندگی به عمل آید.
اخبار حوادث و شرایط غیرعادی
اخبار حوادث در روزنامه ها و رادیو و تلویزیون که پخش می شوند اکثراً با پیش فرض احساسی و اظهار همدردی و یا با هدف پوشش ضعف ها و مشکلات برخی واحدها مطرح می شوند (به ویژه حوادث داخلی) و مخاطبان نیز تحت تاثیر رسانه ها برداشت و تحلیلی بیش از این اخذ نمی کنند.
بایستی ضمن حفظ اصول اطلاع رسانی و موارد نوع دوستی و همدردی، بر جنبه تحلیل دلایل وقوع و روش های جلوگیری از تکرار حوادث مشابه بیشتر تاکید گردد و از طرفی مخاطبان نیز هدف از وقت گذاشتن به در یافت اخبار حوادث را فقط به ابراز همدردی و تکرار اخبار به یکدیگر متمرکز نکنند و درس هایی که می توانند از این نوع اخبار در زندگی خود کاربرد داشته باشد را اخذ کرده و خبر عملیاتی کردن این درس ها در شغل و زندگی خود را به یکدیگر اعلام نمایند.
شبیه سازی دلایل وقوع حوادث و انجام اقدامات پیش گیرانه
عموماً تصور شرایط ناگوار و صحنه های دلخراش مربوط به حوادث توام با ناراحتی و آزردگی خاطر است و لذا این کار اکثراً توسط مردم انجام نمی شود و در فرهنگ عام با بکار بردن اصطلاح «نفوس بد زدن » مانع از تشریح شرایط ناگوار احتمالی به یکدیگر می شوند و این فرهنگ مانع اصلی در تحلیل و پردازش موضوعات مرتبط با حادثه و روش های پیشگیری از آن می گردد.
لازم است با تجسم بدترین شرایط ممکن که می تواند برای هرسیستم ایجاد شود، آمادگی های لازم برای مقابله با آن به عمل آمده و اقدامات پیش گیرانه مربوط به آن حادثه مورد انجام قرار گیرد.
در حادثه بروز خاموشی گسترده در خوزستان موضوع ریزگردها موضوعی است که شبکه برق خوزستان در چندین سال گذشته با آن مواجه بوده است ولی احتمال همزمانی این پدیده با مه و رطوبت اگر مورد بررسی قرار می گرفت می توانست در جلوگیری از وقوع این حادثه و یا کاهش ابعاد آن بسیار مفید واقع شود.
حوادث آتش سوزی گسترده در جنگل ها، واحدهای صنعتی (پتروشیمی)، تجاری (ساختمان پلاسکو )، فرو ریختن تونل مترو، حادثه برخورد قطارها، حوادث رانندگی در جادها، سیل و قطعی گاز در برخی شهرهای شمالی و قطع برق بی سابقه در خوزستان و سایر حوادث کوچک و بزرگ که درسال 95 در کشور رخ دادند، همگی یک پیام مهم را به مردم می دهند که ما در سراشیبی عدم کفایت و درایت در کنترل محیط زندگی خود در حال سقوط بوده و بیشتر گرفتار «بحران مدیریت» هستیم تا «مدیریت بحران».
لازم است تلاش کنیم این حوادث به بوته فراموشی سپرده نشده و بجای ابراز انتقادهای تند و بی فایده بر عملکردهای خود و دیگران، روش ها و اقدامات عملیاتی را جهت کاهش حجم حوادث در سال 96 بکار بندیم و یکی از شاخص های ارزیابی در تصمیم گیری های اجتماعی و ملی خود را شاخص کاهش حوادث و شرایط ناگوار مد نظر قرار دهیم.
