الکساندر گراهام بل دانشمند، مهندس و مخترع تلفن متولد سوم مارس سال 1847 میلادی است. وی به عنوان اولین فردی شناخته می شود که پتنت نخستین تلفن دنیا را به ثبت رساند. اما تلفن تنها اختراع او نبود و ابداعات دیگری از جمله فلزیاب و هواپیما را هم که نخستین پرواز موتوری دنیا در تاریخ کانادا رقم زد باید به این فهرست افزود. درادامه نگاهی داریم به برخی حقایق کمتر شنیده شده در رابطه با وی
او یک مهاجر بود
الکساندر گراهام بل در تاریخ سوم مارس 1847 در اسکاتلند متولد شد و بعد از طی کردن دوران مدرسه در این کشور و البته لندن، در حالی که تنها 23 سال داشت همراه والدینش در سال 1870 به کانادا مهاجرت کرد. یک سال بعد بل عازم ایالات متحده امریکا شد تا در مدرسه افراد ناشنوا در بوستون به تدریس بپردازد. وی بعد از آنکه به خاطر اختراع تلفن به شهرت رسید توانست در سال 1882 میلادی شهروند امریکا شود.
این مخترع در دوران طفولیتش (Baptized Alexander Bell) خوانده می شد، به معنای الکساندر بل غسل تعمید داده شده که این اسم برای یک کودک کمی طولانی بود. البته پدر و پدر بزرگ او هم نام الکساندر را داشتند و تصور می شود که برای تمیز دادن او از این دو نفر این نام برایش انتخاب شده. در هر حال پدر بل در یازدهمین سال تولدش به او اجازه داد که به افتخار الکساندر گراهام یکی از دانش آموزان قبلی اش که در منزل آن ها زندگی می کرد، نام میانی گراهام را انتخاب نماید.
مادر و همسر بل ناشنوا بودند
مادر بل به خاطر ابتلا به نوعی بیماری در زمان کودکی اش تقریباً ناشنوا بود و برای شنیدن صدای دیگران از ابزارهای کمک شنوایی استفاده می کرد. به همین خاطر الکساندر جوان مجبور بود برای برقراری ارتباط کلامی با او، سرش را نزدیک پیشانی مادر بیاورد تا بلکه از لرزش صدایش متوجه منظور او شود. پدر و پدربزرگ بل نیز هر دو گفتار درمان بودند و الکساندر جوان از دوران کودکی اش با کسب و کار آن ها آشنایی پیدا کرده بود.
بل در دوران جوانی کار خود را به عنوان مربی ناشنوایان آغاز کرد و با پدرش وارد همکاری شد که پیشتر نوعی سیستم نمادین به نام (Visible Speech) را طراحی کرده بود تا نحوه تلفظ اصوات را به ناشنوایان بیاموزد.
در سال 1873 میلادی، او به عنوان پروفسور فلسفه کلامی در دانشگاه بوستون مشغول به کار شد و در آنجا با همسر آینده اش، (Mabel Hubbard)، آشنا گردید که 10 سالی از او کوچکتر بود و شنوایی اش را به خاطر تب مخملک از دست داده بود.
اما در ادامه، زندگی و کار کردن در کنار این خانم ناشنوا، بل را به اصول اکوستیک علاقمند کرد و فعالیت های آتی اش در زمینه انتقال امواج صوتی از طریق سیم را رقم زد.
بیش از 600 شکایت در مورد پتنت تلفن علیه بل
بل درخواست خود برای ثبت پتنت تلفن را در 14 فوریه سال 1876 میلادی تسلیم اداره پتنت های امریکا کرد. این در حالی است که تنها چند ساعت قبل مخترع دیگری به نام الیشا گری درخواست مشابه ای را به آن اداره داده بود. در هفتم مارس همان سال بلِ 28 ساله، اولین پتنت برای تلفن را دریافت کرد و سه روز بعد، توماس واتسون دستیار بل موفق شد صدای او را از طریق سیستم طراحی شده سیمی او در آزمایشگاهش واقع در بوستون بشنود و اینگونه شد که اولین تجربه موفقیت آمیز بل رقم خورد.
طولی نکشید که صدها چالش حقوقی تازه، در رابطه با همین پتنت پیش روی بل قرار گرفت که از این تعداد پنج موردشان به دادگاه عالی امریکا کشیده شدند.
در نهایت اما صحت ادعاهای بل تایید شد و یکی از طولانی ترین دعواهای حقوقی تاریخ امریکا بر سر پتنت خاتمه یافت.
اختراع نوعی تلفن بی سیم
یک قرن پیش از آنکه تلفن های همراه فراگیر شوند بل نوعی تلفن بی سیم اختراع کرده بود که می توانست با بهره گیری از پرتوهای نوری حرف ها و صداها را انتقال دهد.
بل این اختراع خود را که فوتوفون (برگرفته شده از کلمات یونانی به معنای «نور» و «صدا») لقب گرفته بود به اطلاع عموم رساند و در سال 1880 نیز پتنت مربوط به آن را ثبت کرد و در تمجید آن اعلام کرد:
«فوتوفون بزرگ ترین اختراعی است که تا الان انجام داده ام و حتی از تلفن نیز اهمیتش بیشتر است»
وی بعدها در مصاحبه با نشریه (Boston Traveller) اعلام کرد که پیش بینی می کند فوتوفون در آینده از سوی دریانوردان برای ارتباط از دریا به ساحل و به خصوص در زمان جنگ مورد استفاده گسترده قرار بگیرد چراکه در چنین دورانی خطوط تلگراف معمولاًً از کار می افتند و کشورها ویران می شوند.
با در نظر داشتن تکنولوژی آن دوران اما در ادامه مشخص شد که فوتوفون محدودیت های خود را دارد تا اینکه چندین دهه بعد، تکنولوژی فایبر اوپتیک از راه رسید و انتقال صدا از طریق نور به صورت تجاری و گسترده ممکن شد.
ابداع نوعی فلزیاب اولیه برای نجات جان رییس جمهور
در هفته های منتهی به دوم جولای سال 1881 میلادی و به دنبال تیراندازی به جیمز گارفیلد، رییس جمهور وقت، شرایط جسمانی او رو به وخامت گذاشت و پزشکان مجبور بودند با دست‌ها و ابزارهای غیراسترلیزه اقدام به کنکاش درون بدن وی کنند تا گلوله ها را بیابند. بل که معتقد بود علم قطعاً می تواند روش های ملایم تری را برای پیدا کردن موقعیت گلوله در بدن بیماران ارایه نماید، نوعی ماشین الکترومغناطیسی را ابداع کرد که پیش تر روی برخی از جانبازان جنگی که بدنشان همچنان پر از ترکش و گلوله بود امتحان کرده بود.
او دو مرتبه به کاخ سفید فراخوانده شد تا از دستگاهش برای پیدا کردن گلوله در بدن گارفیلد استفاده کند اما سیستم ابداعی وی نتوانست موقعیت گلوله را در بدن وی تشخیص دهد که این مسأله نیز تا حدودی به خاطر اختلال سیم‌های موجود درون تشک با سیم های دستگاه بود و از طرفی پزشک شخصی رییس جمهور امریکا نیز تنها اجازه معاینه سمت راست بدن گارفیلد را به او داد چراکه تصور می کرد گلوله در آن سمت قرار دارد. بعد از مرگ گارفیلد در تاریخ نوزدهم سپتامبر آن سال، پس از کالبد شکافی، گلوله در سمت چپ بدن وی پیدا شد.
واسطه آشنایی هلن کلر با آنی سالیوان
گراهام بل علی رغم آنکه به خاطر اختراع تلفن به شهرتی باورنکردنی رسیده بود، همچنان کار سابقش به عنوان معلم ناشنوایان را ادامه می داد. در سال 1887 میلادی کاپیتان آرتور کِلِر از آلاباما عازم محل اقامت وی شد تا برای دختر شش ساله اش، هلن، که به خاطر تب مخملک در نوزده ماهگی ناشنوا و نابینا شده بود، از وی درخواست کمک کند. بل آن ها را به مدرسه ناشنوایان پرکینز در بوستون ارجاع داد.
در آنجا، آن ها با آن سالیوان از فارغ التحصیلان قدیمی مدرسه آشنا شدند و قرار شد که او به هلن نوشتن، حرف زدن و خواندن خط بریل را بیاموزد.
چند سال بعد، کلر زندگینامه خود را به رشته تحریر در آورد و به خاطر اینکه بل «دری را از تاریکی به روشنایی به رویش گشوده بود» کتابش را به او تقدیم کرد و آن دو نفر تا سال های سال با هم دوست ماندند.
شکست رکورد جهانی قایق سرعتی بل
بل در دهه 1890 میلادی فعالیت هایی را در حوزه هوانوردی آغاز کرد و حتی توانست تعدادی کایت چهارضعلی سرنشین دار را نیز طراحی کند. رویای ساخت هواپیمایی که بتواند از سطح آب تیک آف کند، در نهایت به ساخت هواپیماهای پرنده منجر گردید که می توانستند با سرعت های بالا روی سطح آب جهش کنند.
یکی از قایق های پرسرعتی که به لطف همکاری گراهام بل ساخته شد (HD-4) نام داشت و توانست در سال 1919 میلادی رکوردی که متعلق به یک دهه قبل بود را بشکند و به سرعت 112 کیلومتر بر ساعت برسد.
سکوت تلفن های امریکای شمالی به احترام مرگ بل
بل در تاریخ دوم اوت سال 1922 میلادی، در منزل ییلاقی اش واقع در نوا اسکوشیا دیده از جهان فرو بست. دو روز بعد، تمامی سرویس های تلفتی در امریکا و کانادا برای یک دقیقه کامل و همزمان با خاکسپاری وی به حالت تعلیق درآمدند. علاوه بر این، ارتشی متشکل از 60 هزار اپراتور تلفن به احترام وی یک دقیقه سکوت کردند و هیچ تماس تلفنی را هم وصل نکردند چراکه 13 میلیون تلفن در این قاره برای یک دقیقه زنگ نمی خوردند.
دسیبل از روی نام گراهام بل گرفته شده
بعد از مرگ بل، نام وی در فرهنگ عامه همچنان باقی ماند.
به احترام تمامی زحمات و تلاش های این مخترع در علوم آکوستیک، واحد استاندارد برای اندازه گیری شدت امواج صوتی در دهه 1920 میلادی «بل» نام گرفت. دسیبل هم که یک دهم بل محسوب می شود رایج ترین مقیاس برای اندازه گیری بزرگی صدا به شمار می رود.
