فراخوان برای کاشت ایمپلنت مغز نورالینک

یک شرکت دانش‌بنیان ایلان ماسک فراخوان برای کارگذاشتن تراشه در مغز داوطلبان را آغاز کرده است

فرزانه طاهری

دنیای پردازش آنلاین: نورالینک، شرکت دانش‌بنیان (استارت‌اپ) متعلق به «ایلان ماسک»، فراخوان جذب داوطلب برای کارگذاشتن تراشه کامپیوتری در مغز انسان را آغاز کرده تا نخستین فاز آزمایش انسانی پروژه خود برای کمک به معلولان چهاراندامی را کلید بزند.

این شرکت می‌گوید امیدوار است با وصل کردن کامپیوتر به مغز انسان فناوری جدید خود را روی افرادی که با محدودیت‌های جسمی-حرکتی شدید روبرو هستند آزمایش کند.
ایده این طرح چنین است که یک ربات تراشه کامپیوتری را در مغز داوطلبان کار می‌گذارد. این دستگاه که به «واسط مغز و رایانه (BCI)» شهرت دارد به افراد کمک خواهد کرد که تنها با فکر کردن بتوانند تایپ کنند یا روی صفحه کامپیوتر مکان‌نما (Cursor) را حرکت دهند.

البته شرکت‌های رقیب قبلا تراشه‌های واسط مغز و رایانه را روی مغز انسان‌ها نصب کرده‌اند.
با این حال، شرکت نورالینک موفق شد در ماه مه تاییدیه سازمان غذا و دارو امریکا (FDA) را برای نخستین آزمایش انسانی خود کسب کند. مجوزی که موفقیتی بزرگ ارزیابی شده، به ویژه پس از مشکلات متعددی که بر سر کسب این مجوز میان نورالینک و اف‌دی‌ای روی داده بود.

نورالینک در همان ماه مه امسال در واکنش به کسب مجوز از سازمان غذا و دارو گفته بود:

«این یک گام اول بسیار مهم بود که در آینده به تکنولوژی ما اجازه خواهد داد به کمک افراد برویم»

کارکنان فعلی و سابق شرکت نورالینک به خبرگزاری رویترز گفته‌اند مجوز سازمان غذا و دارو به این شرکت اجازه نصب تراشه کامپیوتری خود را روی مغز ۱۰ انسان داده است هر چند رقم نهایی مورد توافق میان دو طرف معلوم نیست.

از جزییات فاز آزمایش روی انسان چه می‌دانیم؟

آن طور که شرکت نورالینک می‌گوید قرار است در فاز اول آزمایش انسانی که زمان آن ۶ سال عنوان شده، یک ربات طی یک عمل جراحی ۶۴ رشته انعطاف پذیر که از تار مو نازک‌ترند را در بخشی از مغز که مسؤول تصمیم‌گیری و عزم ما برای حرکت است کار بگذارد.

در مرحله N1، این کامپیوترهای باریک‌تر از تار مو که باتری آنها به طور بی‌سیم شارژ می‌شود بنا دارند تمامی فعل و انفعالات امواج مغزی را روی یک اپلیکیشن رمزگشایی کنند و به این ترتیب نیت فرد را از این که چه حرکت جسمی موردنظرش است را برملا کنند.

شرکت نورالینک اعلام کرده در فاز اول، داوطلبانی را قبول خواهد کرد که دچار «فلج چهاراندامی» یا اصطلاحا کوادری‌پلژی (Quadriplegia) باشند و این وضعیت برای آنها در پی سانحه و یا ابتلا به بیماری ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) ایجاد شده باشد.

ای ال اس (ALS) بیماری است که طی آن فرد مبتلا دچار نقصان پیش‌رونده‌ای سلول‌های عصبی در مغز و نخاع می‌شود.
در حالی که قرار گرفتن نام ایلان ماسک در کنار شرکت نورالینک، به شهرت و اعتبار این گروه دانش‌بنیان کمک خواهد کرد،  ماسک با یک رقیب جدی روبروست که حدود ۲۰ سال روی این پروژه کار کرده و نخستین تراشه رابط میان مغز و کامپیوتر را در سال ۲۰۰۴ روی مغز یک انسان کار گذاشته است. این شرکت «بلک راک» نام دارد و در ایالت یوتا – در غرب مرکزی امریکا – فعالیت می‌کند.

یک شرکت دیگر به نام «پریسیژن نوروساینس» که توسط یکی از بنیان‌گذاران شرکت نورالینک تاسیس شده هم در حال تحقیق و آزمایش روی پروژه‌هایی است که به دنبال کمک به افرادی است که با محدودیت‌های شدید حرکتی روبرو هستند.

این شرکت هم یک نوار بسیار باریک شبیه نوارچسب را روی سطح مغز کار می‌گذارد و مدعی است که این روش آسان‌تری برای ایجاد رابطه میان مغز و کامپیوتر و خوانش نیت حرکتی فرد است.
خرداد ماه امسال در خبری علمی و امیدبخش گزارش شد که یک مرد معلول به لطف کاشت وسایل الکترونیکی در مغز توانسته است فقط با فکر کردن شروع به راه رفتن کند.

«گِرت-یان اُسکام»، ۴۰ ساله اهل هلند، ۱۲ سال پیش در یک حادثه با دوچرخه توانایی حرکتی خود را از دست داد.
وسایل کاشته شده الکترونیکی در مغز (BCI)، افکار او را با کمک یک «ایمپلنت» دیگر که در نخاع نصب شده، به پاهایش منتقل می‌کند؛ انتقالی که به صورت بی‌سیم انجام می‌شود.

بی‌بی‌سی در سال ۲۰۱۸ گزارش داد که سه مرد معلول به لطف پزشکان در سوئیس موفق شده‌اند حداقل به طور محدود دوباره راه بروند. گرت-یان یکی از آنها بود.
سیستمی که در مغز و نخاع گرت-یان نصب شده به طور دایمی قابل استفاده نیست، چون پرحجم و هنوز در مرحله آزمایشی است.

بیماران در یک برنامه بازپروری هفته‌ای چند بار، هر بار برای حدود یک ساعت، از آن استفاده می‌کنند.
عمل راه رفتن، عضلات را تربیت می‌کند و مقداری از حرکات را حتی بعد از خاموش کردن دستگاه حفظ می‌کند که نشان از رشد مجدد اعصاب آسیب دیده دارد.

هدف نهایی ساخت این نوع فناوری در ابعاد مینیاتوری است و پزشکان می‌گویند اگر امکان استفاده از آنها بلافاصله بعد از سوانح منجر به معلولیت وجود داشته باشد، نتیجه بسیار بهتر خواهد بود.