طراحی داخلی مطب دندانپزشکی

مطب دندانپزشکی مکانی است که پزشک بخش مهمی ‌از روز خود را در آن می‌گذراند، بنابراین طراحی داخلی و چیدمان وسایل درون این فضا، همچنین رنگ‌هایی که برای وسایل و دیوارها استفاده می‌شود و نورهایی که در نورپردازی محیط استفاده می‌شود در ایجاد روحیه‌ای شاد برای شخص پزشک و بیماران مؤثر است

 

دنیای پردازش آنلاین: بیماران معمولاًً مدتی را در اتاق انتظار یا روی یونیت دندانپزشکی در مطب سپری می‌کنند، بنابراین طراحی دکوراسیون مطب دندانپزشکی، محیطی راحت و تمیز می‌تواند در ارزیابی مراجعه کنندگان درباره خدماتی که در آن مطب دریافت می‌کنند، مؤثر باشد. به ویژه در این روزها که رقابت بین مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی شدید است، بدون شک بیماران مکانی را برای درمان خود برمی‌گزینند که در آن تجربه متفاوتی از درمان کسب کنند.
علاوه بر این، طــــراحی دکــوراسیون مطب با توجه به شرایط و تخصص پزشک ودندانپزشک مربوطه و تعداد پرسنل و میزان مراجعه کنندگان، باید طراحی شود. در حرفه ی دندانپزشکی تخصص های مختلفی وجود دارد که مراجعه کنندگانی متفاوت دارند. بنابراین دکوراسیون داخلی مطب باید با توجه به رده سنی مراجعه کنندگان انجام شود.

 

 

شرایط حاکم بر فضاهای مورد نیاز مطب و کلینیک دندانپزشکی

پیش از هر اقدامی نخست لازم است تعیین شود که هر فضایی در مطب قرار است برای چه منظوری استفاده شود. مثلاً بخشی از فضای مطب به عنوان اتاق انتظار، بخشی برای نصب یونیت‌ها و بخشی برای اتاق کار پزشک و مشاوره و فضا برای استریل وسایل و انباری در نظر گرفته می‌شود. هر یک از این فضاها می بایست مطابق با استفاده‌ای که قرار است از آن بشود، طراحی و جانمایی شده و تمام استانداردهای طراحی از نظر تاسیسات مکانیکال و الکتریکال پیش بینی شود.
اگر مطب به شکل یک کلینیک است که همزمان چند دندانپزشک در آن مشغول به کارند، باید به حفظ آرامش محیط و پرهیز از شلوغی توجه شود.

 

در حقیقت به دلیل این‌که رفت و آمد بیماران در این فضاها زیاد است، لازم است این فضا به نحو مناسبی از یک دیگر جدا شوند. یکی از مواردی که به حفظ آرامش پزشک در چنین محیطی کمک می‌کند آن است که مساحت فضا را نسبت به تعداد دندانپزشکانی که همزمان مشغول به کارند تعیین شود و فضای کافی را برای نصب هر یونیت، نشستن و حرکت هر دندانپزشک و دستیار ایجاد شده و درحین انجام کار مزاحمتی برای سایر پزشکان و مراجعه کنندگان ایجاد نشود.

 

اگر قرار است در بخشی از مطب کارهای دندانپزشکی اطفال صورت گیرد و یونیت خاصی برای کودکان در نظر گرفته شده است، بهتر است این بخش از بخش‌های دیگر مطب که مخصوص کارهایی مانند کشیدن و جراحی دندان برای بزرگسالان است، از نظر صدا آکوستیک شده و از نظر بصری جدا باشد تا دیدن مناظر ترس و اضطراب یا احیاناً صدای وسایل و بیماران، موجب ترس و نگرانی کودک نشود و در مواردی که متراژ کلینیک دندانپزشکی اجازه می دهد از فضای انتظار ثانویه نیز استفاده شود تا افرادی که جراحی می شوند در آن بخش مستقر شده و وارد فضاهای انتظار عمومی یا فضاهای انتظار اطفال نشوند.

 

پیش از هر اقدامی نخست لازم است تعیین شود که هر فضایی در مطب قرار است برای چه منظوری استفاده شود. مثلاً بخشی از فضای مطب به عنوان اتاق انتظار، بخشی برای نصب یونیت‌ها و بخشی برای اتاق کار پزشک و مشاوره و فضا برای استریل وسایل و انباری در نظر گرفته می‌شود. هر یک از این فضاها می بایست مطابق با استفاده‌ای که قرار است از آن بشود، طراحی و جانمایی شده و تمام استانداردهای طراحی از نظر تاسیسات مکانیکال و الکتریکال پیش بینی شود

 

ایجاد حس آرامش در حین کار

یونیت دندانپزشکی محلی است که بیمار به محض حضور برروی آن، دچار استرس و اضطراب فراوانی می شود. بنابراین با طراحی آرام بخش و تعیین مکانی مناسب برای آن می توان این اضطراب را کاهش داد و در صورت داشتن حس آرامش، اعتماد بیشتری نیز بین بیمار و دندانپزشک شکل خواهد گرفت. درصورتی که اتاق مطب دندانپزشکی درطبقه همکف یا مشرف به پاسیو(نورگیر)ساختمان باشد می توان از آن فضا برای ایجاد فضای سبز با انواع و اقسام گیاهان و گل ها استفاده نمود و این منظره سرسبز و آرامش بخش در برابر چشمان بیمار روی یونیت دندانپزشکی قرار گیرد، در صورتی که امکان دسترسی به چنین فضایی وجود نداشته باشد، می توان بانصب آسمان مجازی، آکواریوم با ماهی های شور و شیرین یا پوسترها و تابلوهای زیبا، حس آرامش را به بیمار منتقل کرد.

 

اگر اتاق مطب در طبقه همکف و مجاور حیاط است می‌توان از پنجره های بلند استفاده کرد و در باغچه روبه‌روی این پنجره‌ها، انواع و اقسام گیاهان سبز و گل‌ها کاشته شوند.
اگر اتاق در طبقه‌ای از ساختمان است که پنجره آن به برگ‌های درختان باز می‌شود نیز می‌توان منظره‌ای سرسبز و آرامش‌بخش را در برابر چشمان بیمار روی یونیت دندان‌پزشکی قرار داد.
ولی ممکن است در مواردی مطب در زیرزمین یک ساختمان باشد و اتاقی که قرار است یونیت در آن نصب شود، پنجره‌ای نداشته باشد؛ در این صورت هم می‌توان در مقابل صندلی دندانپزشک تابلویی زیبا و آرام بخش آویخت.
حتی می‌توان آکواریومی ‌با ماهی‌های مختلف در مقابل یونیت تدارک دید.
به عنوان اقدامی ‌دیگر می‌توان هدفون‌هایی در اختیار بیمار قرار داد و در آن موسیقی آرامبخشی پخش کرد یا این موسیقی را از طریق بلندگوهایی با صدای ملایم در فضای مطب پخش کرد.
ایده جالب دیگری که می توان در مطب دندانپزشکی اجرا کرد، پیش بینی نمایشگرهایی بالای سر یونیت است تا در حین درمان، توجه بیمار را به برنامه هایی که از نمایشگر پخش می شود منحرف کرد.

 

از آنجا که نور روح فضا است، در یک محـیط درمانی به خصوص مطب دندانپزشکی که اغلـب بیماران با ناراحتی های جسمی یا روحی ناشی از مشکل جسمی شان مراجعه می کنند، وجود نوری مناسب و کافی ضروری است. رنگ و نور می‌توانند به ایجاد محیطی شفاف و زنده در مطب دندانپزشکی کمک کنند. باید در درجه اول به این نکته توجه کرد که دندانپزشکان آن مطب به چه رنگ‌هایی علاقه‌مند هستند

 

چه فضاهایی باید از هم مجزا طراحی شوند؟

به طور کلی هر مطب دندانپزشکی باید مجهز به 4 فضای کاملاًً‌ مجزا از یک دیگر باشد. بخش نخست باید به بیماران مراجعه‌کننده به مطب دندانپزشکی تعلق گیرد.
بیماران محدوده سنی متفاوتی دارند ولی فقط لازم است اتاق انتظار کودکان از بزرگسالان جدا شود. برای اتاق انتظار کودک، می‌توان از تصاویر و شخصیت‌های مورد علاقه کودکان به شکل پوستر روی دیوارها استفاده کرد یا اسباب‌بازی‌هایی را برای کودکان در آن محل قرار داد و با قراردادن میزهایی این مکان را برای کودکان فراهم کرد تا در کناریک دیگربه نقاشی و بازی های جمعی مشغول شوند.

 

جلسه نخست دیدار با کودک به تنها ویزیت و بازی دراین محیط بگذرد تا کاملاً کودک با فضای مطب دندانپزشکی آشنا و از استرس او کاسته شود.
بهتر است سرویس بهداشتی جداگانه‌ای برای کودکان و بزرگسالان نیز در نظر گرفته شود. برای منشی مطب که مسؤولیت پذیرش بیماران و بایگانی پرونده‌ها را بر عهده دارد نیز باید فضای مناسبی در نظر گرفته شود.
قسمت پذیرش باید طوری باشد که در یک سمت مراجعین و در سمت دیگر پرسنل مطب قرار گیرند و در عین حال مراجعه ‌کنندگان بتوانند در حالت ایستاده، نشسته (مخصوص افراد ناتوان و کم‌توان جسمی) با پرسنل مطب صحبت و فرم‌های لازم را پر کنند. فضای سوم فضای درمانی است که شامل اتاق دندانپزشک، لابراتوار و اتاق استریلیزاسیون می‌شود.
فضای استریلیزاسیون باید نزدیک به اتاق های دندانپزشکی جانمایی شود و حتماً دارای سیستم تهویه هوا باشد. برخی دندانپزشکان ترجیح می‌دهند از یک لابراتوار در سطح شهر استفاده کنند ولی به هرحال درصورت نیاز دندانپزشک فضای استریلیزاسیون او باید متراژ لازم برای فعالیت های لابراتواری را بدهد.
بخش آخر از فضای مطب دندانپزشک مخصوص امور پشتیبانی است که شامل سرویس بهداشتی پرسنل و رختکن، آبد‌ارخانه ای کوچک برای پرسنل و انبار مواد و وسایل خواهد شد.
بهتر است برای کنترل عفونت، امکانات شست وشوی روپوش‌ها را در همان محیط فراهم کرد تا کارکنان مجبور نباشند لباس‌ها را همراه خود برای شست وشو به خانه یا خارج از محیط درمانی منتقل کنند.

تأثیر رنگ و نور در طراحی مطب دندانپزشکی

از آنجا که نور روح فضا است، در یک محـیط درمانی به خصوص مطب دندانپزشکی که اغلـب بیماران با ناراحتی های جسمی یا روحی ناشی از مشکل جسمی شان مراجعه می کنند، وجود نوری مناسب و کافی ضروری است. رنگ و نور می‌توانند به ایجاد محیطی شفاف و زنده در مطب دندانپزشکی کمک کنند. باید در درجه اول به این نکته توجه کرد که دندانپزشکان آن مطب به چه رنگ‌هایی علاقه‌مند هستند.
آیا ترجیح می‌دهند از رنگ‌های ملایم برای دیوارها و یونیت دندانپزشکی استفاده شود یا از رنگ‌های انرژی‌بخشی استفاده شود که روحیه و شادی را در پزشک و بیماران القا می‌کند.

 

بدون شک برای طراحی اتاق انتظار کودک استفاده از رنگ‌های شاد بسیار اهمیت دارد.
استفاده از این رنگ ها ذهن کودک را ازفضای دندانپزشکی خارج و به فضاهای مورد علاقه نزدیک می کند. در انتخاب رنگ‌بندی دکوراسیون مطب دندانپزشکی باید به هماهنگی رنگ‌ها با یک دیگر دقت داشت. استفاده از رنگ‌های روشن مانند آبی ملایم یا کرم فضای مطب را وسیع تر جلوه می‌دهند.
بنابراین اگر فضای مطب کوچک است و ممکن است دلگیر به نظر برسد، می‌توان از این رنگ‌های روشن برای دیوارها استفاده کرد.

 

استفاده از آیینه‌ نیز می‌تواند به بزرگ‌تر جلوه دادن مطب کمک کند. رنگ‌های ملایم همچنین می‌توانند در آرامش درونی بیماران تأثیر داشته باشند. استفاده مطلق از نور سفید یا زرد به هیچ وجه توصیه نمی شود و ترکیب این دو رنگ با نصب لامپ‌های مناسب که باعث به وجود آمدن نوری شبیه نور روز می شود، مناسب است. انتخاب رنگ دندان برای انواع کامپوزیت‌ها و چینی‌ها در این شرایط و در این نور آسان‌تر و صحیح‌تر است.

 

بدون شک برای طراحی اتاق انتظار کودک استفاده از رنگ‌های شاد بسیار اهمیت دارد.استفاده از این رنگ ها ذهن کودک را ازفضای دندانپزشکی خارج و به فضاهای مورد علاقه نزدیک می کند. در انتخاب رنگ‌بندی دکوراسیون مطب دندانپزشکی باید به هماهنگی رنگ‌ها با یک دیگر دقت داشت. استفاده از رنگ‌های روشن مانند آبی ملایم یا کرم فضای مطب را وسیع تر جلوه می‌دهند. بنابراین اگر فضای مطب کوچک است و ممکن است دلگیر به نظر برسد، می‌توان از این رنگ‌های روشن برای دیوارها استفاده کرد

 

استفاده از رنگ در فضای مطب دندانپزشکی

در انتخاب رنگ ها می بایست که از رنگ های آرامش بخش استفاده شود و این امر به موجب نوع کاربری محیط، بسیار حایز اهمیت است که طبیعتاً این اقدام تأثیر بسیار زیادی در روند اجرای کار خواهد داشت. استفاده از تابلوهای نقاشی در داخل اتاق های مطب دندانپزشکی باعث می شود مراجعان به این مرکز با یک محیط فرهنگی، درمانی مواجه شوند و بدین ترتیب بیمار باسرگرم شدن با تماشای آن محیط به نوعی از روند درمان های استرس زا غافل می‌شود.

 

 

طراحی مطب دندانپزشکی از نظر کنترل عفونت

هدف از این بررسی تشریح نواحی مختلف یک مطب بر اساس کنترل عفونت و کارهایی که یک دندانپزشک قبل از احداث مطب خود باید مدنظر قراردهد
در تمامی مطب و کلینیک های دندانپزشکی باید فضای آبدارخانه و اتاق استریلیزاسیون از نظر کنترل عفونت مجزا طراحی و اجرا شود.
بعضا در مواردی از مطب های دندانپزشکی این مورد مشاهده می شود که با اصول طراحی معماری داخلی مغایر است.

یکی دیگر از موارد اصول طراحی مطب جداسازی فضای انتظار با بخش درمانی است که بوسیله درب و راهرویی کوتاه این مهم قابل انجام است.
امروزه طراحی دکوراسیون مطب دندانپزشکی بر اساس اصول مهندسی، طبق نیاز افرادی که در آن محل کار می کنند و یا مراجعینی که به آنجا رفت و آمد می کنند انجام می گیرد.
دراین اصول صرفا تجهیزات و ابزاری که در آن مکان مورد استفاده قرار می گیرد مطرح نیست.

در این صورت محیط دندانپزشکی تبدیل به محلی مناسب، جالب و آرامش بخش برای پرسنل آن محل خواهد شد.
دکوراسیون وطراحی مطب دندانپزشکی باید گویای خدماتی باشد که یک متخصص دندانپزشک می خواهد به بیماران خود ارایه دهد، مثل خدمات درمانی در یک محیط امن، زیبا و مطمئن که البته اگر دندانپزشک دارای تخصص خاصی باشد به طور مثال اطفال، جراحی ویا … بهتر است دکوراسیون مطب با آن تخصص تناسب داشته باشد.

یک مطب یا کلینیک دندانپزشکی باید به شکل یک مکان امداد رسانی از سوی متخصص دندانپزشک و سایر پرسنل دندانپزشکی به مراجعین و بیماران باشد که این امر باعث رضایت و آسودگی خاطر بیمار تا حد امکان می شود.
با فراهم آمدن چنین شرایطی، ترس و اضطراب در مراجعین پایین آمده و اعتماد آن ها به کار دندانپزشک جلب می شود.

بدین ترتیب مراجعه کنندگان می توانند به راحتی و بدون هیچ قید و بندی به چنین مکانی در رفت و آمد باشند.
اگر اصول مهندسی در طراحی و دکوراسیون یک مطب دندانپزشکی به خوبی رعایت شود نتیجه کار محیطی کاربردی و جالب، زیبا و راحت خواهد شد که همین عوامل باعث تبدیل مطب به مکانی شاد همراه با یک گروه و پرسنل فعال و پر کار خواهد شد.

بنابراین می توان گفت امروزه در طراحی مطب دندانپزشکی حتماًً باید از نظرات کارشناسانه طراحان متخصص کمک گرفت و باید دانست که عوامل زیادی در طراحی یک مطب کاربردی دندانپزشکی مؤثر هستند.

 

منبع: ماهنامه دنیای پردازش